System szybkiego gojenia ran, źródło światła pochodzące z nanocząstek metali  – to projekty, które tryumfowały podczas Krajowego Finału Konkursu Explory.

Do tegorocznej edycji prestiżowego konkursu dla młodych innowatorów zgłoszonych zostało rekordowe 334 projektów, 33 z nich dotarły do wielkiego Finału. Podczas trzech dni konkursowej kulminacji najlepsi młodzi innowatorzy prezentowali swoje pomysły eksperckiemu jury, pokazywali projekty rówieśnikom z pomorskich szkół i zbierali inspiracje od wyjątkowych twórców.  – Za nami 13. finał Konkursu Explory. Jak zawsze młodzi zaskoczyli nas swoją kreatywnością i pomysłowością. Z dumą obserwujemy, że z roku na rok poziom projektów jest coraz wyższy i coraz więcej firm, instytucji i osób chce dołączyć do świata Explory, wspierając razem z nami młode talenty. – mówi Dorota Braziewicz, Menadżerka Programu Explory.

Triumfatorką tegorocznej edycji jest Julia Maksimowicz – jej projekt TheraPiez – Biokompatybilny system na bazie efektu piezoelektrycznego stymulujący gojenie ran zdobył Nagrodę Główną, w wysokości 15 000 zł, ufundowaną przez ORLEN S.A. Pomysł młodej naukowczyni to przenośny zestaw stworzony w oparciu o piezoelektryczność, który ma na celu przyspieszenie regeneracji skóry. Urządzenie działa dzięki zjawisku zamiany energii mechanicznej, powstałej na skutek nacisku, na elektryczną, która następnie stymuluje tkanki. Therapiez został zaprojektowany z myślą o komforcie użytkowania i mobilności, a także umożliwia bezprzewodowe ładowanie hybrydowe. Jest to krok w stronę bardziej samowystarczalnych rozwiązań medycznych, które nie tylko przyspieszają proces gojenia, ale i są łatwe w użyciu na co dzień. Julia, ze swoim projektem będzie także reprezentowała Polskę na najważniejszym konkursie naukowym na świecie, Regeneron ISEF, w Ohio, w Stanach Zjednoczonych, w maju 2025.

W tym roku, po raz pierwszy przyznano także Nagrody Zrównoważonego Rozwoju. W kategorii „Człowiek i społeczeństwo” zwyciężyła Zuzanna Kassner, z projektem „Nano Support- Zastosowanie nanocząstek chitozanu do redukcji negatywnego efektu suszy na rośliny.” Ten projekt może być kluczowy dla przyszłości rolnictwa w obliczu zmieniającego się klimatu. Naukowczyni opracowała metodę wzmacniania roślin poprzez namaczanie nasion i podlewanie sadzonek fasoli roztworem nanocząsteczek chitozanu. Roztwór ten ma na celu zwiększenie odporności roślin na stres związany z niedoborem wody. Rośliny traktowane nanocząstkami wykazują lepsze przystosowanie do okresów suszy i produkują więcej substancji obronnych, co skutkuje większą masą i lepszym wzrostem, nawet przy ograniczonej dostępności wody. Opieką naukową projekt objęła Jagoda Nawrocka. Zuzanna dodatkowo otrzymała wyróżnienie od Wrocławskiego Parku Technologicznego, gdzie będzie mogłą pracować nad dalszym rozwojem projektu oraz otrzymać mentoringowe wsparcie od ekspertów.

Zwyciężczynią kategorii „Klimat i środowisko” została Wiktoria Kamińska. Autorka projektu: „Badanie wpływu zwiększonej koncentracji nanocząsteczek metali (cynku i aluminium) na intensywność efektu bioluminescencji u Pyrocystis lunula”. Innowacyjny projekt bada możliwość stworzenia ekologicznego źródła światła za pomocą morskich mikroorganizmów, Pyrocystis lunula, które potrafią świecić w ciemności dzięki bioluminescencji. Naukowcy opracowali specjalne metody żywienia tych organizmów oraz regulację ich rytmu dobowego, aby zwiększyć intensywność świecenia. Wyniki pokazały, że metale takie jak cynk i aluminium mogą znacząco zwiększać jasność emitowanego światła, co stanowi interesującą perspektywę wykorzystania alg jako naturalnego źródła światła, które mogłoby zastąpić tradycyjne lampy.

Techniczne oblicze zwycięzców Explory pokazują zdobywcy nagrody w kategorii „Gospodarka i infrastruktura”. Projekt MPS to urządzenie stworzone z myślą o technikach i inżynierach, którzy muszą regularnie kontrolować działanie sprzętów elektrycznych. Ten innowacyjny miernik napięcia jest niezwykle łatwy w obsłudze, co pozwala na szybką i bezbłędną kontrolę urządzeń i czujników bez potrzeby zaawansowanej wiedzy technicznej. MPS działa na wbudowanym akumulatorze, co czyni go poręcznym i wygodnym w codziennym użyciu, usprawniając pracę i zapewniając niezawodne działanie maszyn oraz czujników. Jego autorami są Maciej i Jakub Warlochowie oraz Paweł Orlik.

Polska reprezentacja w Stanach

Dla polskich uczniów, jedyną szansą kwalifikacji na Regeneron ISEF jest sukces w Konkursie Explory. Razem z Julią Maksimowicz, do Ohio, w maju 2025 roku polecą Franciszek Łopuszański, twórca „Gate Os – Bezpieczny exokernel oparty o prewencyjną, statyczną analizę kodu” i Laura Adamkiewicz, młoda biolożka z projektem „Wpływ Białka Spike na Ludzkie Kardiomiocyty z Udziałem Statyn i Flozyn”.  Według eksperckiego jury Konkursu Explory to te projekty mają potencjał globalny i mogą zauroczyć międzynarodową publiczność- zarówno naukowców, jak i konsumentów.

Deszcz nagród od partnerów Programu Explory

Explory od lat tworzy środowisko firm, organizacji i osób, które chcą wspierać młode talenty w ich naukowej drodze. W jury tegorocznej edycji Konkursu zasiedli eksperci i ekspertki m.in. z Uniwersytetu Gdańskiego, Politechniki Łódzkiej, Politechniki Poznańskiej, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych, Instytutu „Łukasiewicz” czy innowacyjnych firm. Spotkania z ekspertami są dla młodych naukowców nie tylko okazją do poddania ocenie swoich pomysłów, ale także usłyszenia informacji zwrotnych od specjalistów i zderzenia własnych założeń z możliwościami rynku. Jurorzy także zwracają uwagę na to jak inspirujące i rozwijające są rozmowy z młodymi innowatorami.

Spotkania podczas Finału Konkursu Explory zaowocowały masą nagród zarówno od jury konkursu jak i partnerów Konkursu. Na szczególną uwagę zasługuje m.in. Nagroda Specjalna Prezydenta Gdyni, którą otrzymała Hanna Olszewska z projektem „Wpływ roztworów herbaty Oolong na bakterie płytki nazębnej” – dzięki tej nagrodzie naukowczyni będzie mogła rozwijać swoją innowację w laboratoriach Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego Gdynia pod okiem specjalistów. Jak podkreśliła wręczająca nagrodę Katarzyna Czapiewska, kierowniczka Działu Rozwoju i Komunikacji PPNT Gdynia: – Jest to projekt, dzięki któremu możemy zyskać nowe spojrzenie na możliwości zastosowania ekstraktu z herbaty Ooolong w aspekcie, który dotyczy każdego z nas: profilaktyce zdrowotnej. Wiedza o właściwościach herbaty Oolong stosowana jest w Azji od dawna, ale dzisiaj możemy to udowodnić metodami naukowymi i znaleźć dla niej nowe zastosowanie. I to podejście chcemy docenić. Mam nadzieję, że ta nagroda, którą jest wsparcie mentoringowe naszego Bio Laboratorium, będzie kolejną cegiełką na drodze do sukcesu tego projektu.

Zakłady Farmaceutyczne Polpharma doceniły Julię i Aleksandrę Kobyłeckie, które w swoim projekcie monitorują stan nawodnienia osób starszych. Po raz pierwszy przyznano także Nagrodę im. dr inż. Piotra Ostrowskiego, za najlepszą innowację społeczną. Nadanie imienia upamiętnia długoletniego jurora i przyjaciela Programu, który odszedł w zeszłym roku. Laureatami nagrody są Emilia i Juliusz Szwedowie, twórcy „Pomóż! Uratuj psiaka”.

powrót